Projekt: książka. Pisanie i redakcja w dobie sztucznej inteligencji – wywiad z Anią Wołodko

Ola Gościniak 29 grudnia, 2023

Ola Gościniak: Jak to się stało, że zaczęłaś prowadzić projekty wydawnicze?

Anna Wołodko: Zanim założyłam własną firmę, pracowałam jako redaktorka w wydawnictwach i tam poznałam wszystkie etapy procesu wydawniczego. Zafascynowała mnie jego namacalność – to, że pomysł może przerodzić się w książkę, którą będziemy mogli wziąć do ręki i postawić na półce. Ale książka to oczywiście nie tylko produkt – to czyjeś emocje, czasem piękne, a czasem bardzo trudne historie. Obserwowanie, jak wizja wydania książki staje się rzeczywistością, od zawsze było dla mnie bardzo satysfakcjonujące i wiedziałam, że branża wydawnicza to moje miejsce.

Kiedy wystartowałam z własną działalnością, zorientowałam się natomiast, że istnieje ogromna potrzeba wsparcia osób, które z jakiegoś powodu nie chcą lub nie mogą współpracować z wydawnictwami tradycyjnymi. Wychodzę temu naprzeciw i pomagam autorom w samodzielnym wydaniu – towarzysząc im w tej drodze od początku do końca.

Kto najczęściej marzy o napisaniu i wydaniu własnej książki lub e-booka?

Przedsiębiorcy budujący markę osobistą, eksperci, debiutujący powieścio- i bajkopisarze, a także osoby, które chcą podzielić się swoją historią ze światem. Motywacje są różne i nie zawsze mają podłoże finansowe – pisanie bywa autoterapią lub prezentem dla bliskich.

Jak najczęściej wygląda moment, w którym ktoś się do Ciebie zgłasza? Z czym przychodzą klienci – z jasną wizją czy raczej z mglistym pomysłem?

Autorzy, którzy decydują się na samodzielne wydanie, oczekują, że poprowadzi się ich za rękę, chcą czuć wsparcie na każdym etapie – od momentu pisania książki aż po jej publikację. Ten proces jest wieloetapowy i skomplikowany, i może trochę przerażać, zwłaszcza przy debiucie. Zakres współpracy zawsze ustalamy indywidualnie – czasem wystarczy lekka korekta, a czasem wspólnie tworzymy strukturę i treść. Zdarza się, że pomagam autorowi pisać tekst strona po stronie.

Zdarza się, że klienci mają wątpliwości i obawy przed ingerencją redaktora w tekst?

Autor, zwłaszcza debiutujący, może obawiać się przede wszystkim konieczności pójścia na kompromisy. Tak często jest w przypadku współpracy z wydawnictwem tradycyjnym, które ma swoją wizję tego, jak finalnie będzie wyglądać książka.

Natomiast przy samodzielnym wydaniu to autor decyduje o wszystkim. Moją rolą jako redaktorki i koordynatorki procesu jest wsłuchać się w jego potrzeby i poprowadzić projekt zgodnie z oczekiwaniami.

Trzeba przy tym podkreślić, że dobry redaktor to taki, którego nie widać. Oczywiście mogę np. podpowiedzieć, że lepszy byłby inny podział na rozdziały lub inny tytuł, ale to nie ja podejmuję ostateczną decyzję. Wątpliwości najczęściej rozwiewają się same, kiedy proces rusza i klient widzi, że moje poprawki są wyłącznie po to, aby książka została lepiej odebrana.

Jak rozwój AI wpływa na branżę – czy uważasz, że narzędzia oparte na sztucznej inteligencji mogą zastąpić pisarzy i copywriterów?

Sztuczna inteligencja zachwyca przy pierwszym zetknięciu, jednak kiedy zagłębimy się w ten temat, na wierzch wychodzą różne niedociągnięcia. Głównym problemem jest, moim zdaniem, tzw. halucynowanie, czyli pisanie w sposób przekonujący, ale na podstawie nieprawdziwych informacji. Każdy tekst wygenerowany przez AI należy więc dokładnie zweryfikować i przeredagować.

Trzeba też wiedzieć, jak napisać dobry prompt, czyli polecenie. Złudne jest myślenie, że w 20 sekund otrzymamy tekst, który będzie nadawał się do publikacji. Człowiek zawsze będzie w tym procesie potrzebny, co najwyżej zmieni się jego rola.

W przypadku pisania książek temat jest jeszcze bardziej skomplikowany, bo im dłuższy tekst, tym trudniej utrzymać spójny styl. Oczywiście w mediach społecznościowych możemy natknąć się na informacje, że z chatem-GPT wydamy książkę w dwa dni. Może tak – ale jaka będzie jej jakość, pozostawiam do oceny czytelnikom.

Twoja praca to też sztuka budowania relacji i zaufania. Jak wygląda współpraca z autorem na poziomie emocjonalnym?

Często współpracuję z autorami autobiografii, którzy dzielą się swoim osobistym doświadczeniem, opowiadają o trudnych aspektach życia. A to zdecydowanie wymaga ode mnie empatii i rozumienia oraz dostosowania się do tempa pracy klienta. Moim zadaniem jest sprawić, aby historia ujrzała światło dzienne – w takiej formie, w jakiej chce ją przedstawić autor. Nie skłamię, jeśli powiem, że moja praca w dużej mierze polega na spełnianiu marzeń.