Hejt w Internecie. Postawy, opinie i różnice w postrzeganiu przez Polki i Polaków

Redakcja GIRLBOSSKIE 31 grudnia, 2023

Zjawisko hejtu w Internecie, które na przestrzeni ostatnich lat staje się coraz bardziej powszechne, wpływa nie tylko na ofiary bezpośrednio dotknięte nienawistnymi komentarzami, ale również na osoby, które są świadkami takich działań. Kampania społeczna NIE HEJTUJĘ – MOTYWUJĘ, zainicjowana przez Ilonę Adamską, założycielkę Fundacji W Zgodzie ze Sobą, postawiła sobie za cel zbadanie tego zjawiska w Polsce. Przeprowadzone w ramach kampanii badanie, którego wyniki opracowała prof. Dominika Maison, skupiło się na postawach wobec hejtu oraz różnicach w jego postrzeganiu między kobietami a mężczyznami.

Hejt a konsekwencje emocjonalne

Z danych wynika, że Polacy dostrzegają poważne konsekwencje emocjonalne wynikające z hejtu, zarówno dla jego ofiar, jak i dla obserwatorów. Wśród najczęściej wskazywanych skutków hejtowania wymieniane są obniżenie poczucia własnej wartości, lęk, depresja oraz agresja wobec otoczenia. Co interesujące, respondenci podkreślają, że kobiety są bardziej narażone na odczuwanie takich skutków niż mężczyźni. Według badanych, kobiety częściej reagują lękiem i depresją, podczas gdy u mężczyzn przeważają reakcje agresywne, zarówno wobec innych, jak i wobec samych siebie.

– Hejt w Internecie staje się zjawiskiem coraz bardziej powszechnym – aż 69% Polaków zetknęło się z hejtującymi wpisami na temat kogoś innego, a 16% na swój temat. Niestety zjawisko hejtu jest dużo powszechniejsze wśród młodych ludzi, którzy nie zawsze potrafią sobie z nim radzić – w grupie 18-24 lata aż 34% osób doświadczyło hejtu wobec siebie- zauważa prof. Dominika Maison, odpowiedzialna za badania.

Reakcje emocjonalne na hejt różnią się również między grupami wiekowymi. W grupie wiekowej 25-34 lata, aż 30% osób po zetknięciu się z hejtem odczuwa niepokój, a jednocześnie aż 10% tej grupy przyznaje, że hejt budzi w nich ciekawość. W najmłodszej grupie dorosłych Polaków (18-24 lata) ciekawość ta jest jeszcze silniejsza (11%).

Różnice w postrzeganiu hejtu przez kobiety i mężczyzn

Analiza wyników badań ujawniła istotne różnice w emocjonalnych reakcjach na hejt wśród kobiet i mężczyzn. Kobiety znacznie częściej odczuwają złość, smutek oraz lęk w odpowiedzi na nienawistne komentarze, podczas gdy mężczyźni częściej reagują obojętnością, a nawet rozbawieniem. To rozróżnienie w sposobie postrzegania hejtu ma swoje odzwierciedlenie także w postrzeganiu motywów hejterów.

Zdaniem Polaków, kobiety-hejterki częściej kierują się emocjami, takimi jak zazdrość czy niezadowolenie z własnego życia, podczas gdy mężczyźni-hejterzy są motywowani brakiem tolerancji na inność lub traktują hejt jako formę rozrywki. Co więcej, mężczyznom przypisywana jest większa obojętność wobec konsekwencji hejtu, a także mniejsza świadomość tego, jak bardzo takie działania mogą zranić ofiary.

– Mimo że stereotypy sugerują, że to kobiety częściej hejtują, nasze badania pokazują, że to mężczyźni są bardziej aktywni w publikowaniu nienawistnych komentarzy. Jednak pytanie, które się nasuwa, brzmi: czy są oni bardziej okrutni, czy może mniej świadomi emocjonalnych skutków swoich działań? – dodaje prof. Maison.

Tematyka hejtu

Polacy, zarówno kobiety, jak i mężczyźni, wskazują, że hejt w Internecie najczęściej dotyczy wyglądu, orientacji seksualnej oraz poglądów politycznych. Jednak różnice w tym, jakie obszary są przedmiotem ataków, zależą od płci ofiary. Kobiety częściej są hejtowane za wygląd (70%), wiek (21%) czy inteligencję (15%), podczas gdy mężczyźni stają się obiektami nienawiści głównie ze względu na swoją orientację seksualną (42%), poglądy polityczne (33%) czy przynależność etniczną (22%).

Warto zwrócić uwagę na to, że kobiety, pytane o hejt wobec swojej płci, jeszcze bardziej niż mężczyźni podkreślają, że dotyczy on przede wszystkim wyglądu i wieku. Natomiast sami mężczyźni częściej wskazują na orientację seksualną i wygląd jako główne powody hejtu wobec siebie.

Postrzeganie hejtu w społeczeństwie

Zdecydowana większość Polaków, a szczególnie kobiety, uważa, że hejt ma poważne konsekwencje zarówno zdrowotne, jak i finansowe dla ofiar. Pomimo tego, stereotypowo przypisuje się kobietom większą skłonność do hejtowania, zwłaszcza wobec innych kobiet. Badania jednak obalają ten mit – to mężczyźni częściej publikują nienawistne komentarze.

Wyniki badań jednoznacznie pokazują, jak ważne jest uświadamianie ludzi o destrukcyjnym wpływie hejtu. Trzeba podkreślić, że negatywne komentarze nie tylko niszczą ofiary hejtu, ale mają też negatywny wpływ na osoby, które są świadkami tych działań. Nasza kampania ma na celu edukację i promowanie pozytywnych wartości w Internecie, co jest kluczowe, zwłaszcza wśród młodych ludzi.

Siostrzeństwo i solidarność płci

Badanie poruszyło również temat siostrzeństwa, które, choć znane zaledwie przez 30% Polaków, jest postrzegane jako istotny element solidarności kobiet. Przejawy siostrzeństwa w swoim otoczeniu zauważyło 34% respondentów, przy czym częściej byli to młodzi ludzie oraz kobiety. Co ciekawe, wśród Polaków panuje przekonanie, że mężczyźni są bardziej lojalni wobec siebie nawzajem niż kobiety wobec innych kobiet (40% vs. 12%).

Podsumowanie

Hejt w Internecie to problem globalny, ale szczególnie niebezpieczny w Polsce, gdzie zarówno jego zasięg, jak i siła emocjonalna konsekwencji są poważne. Działania edukacyjne i uświadamiające, takie jak kampania NIE HEJTUJĘ – MOTYWUJĘ, są niezbędne, aby przeciwdziałać temu zjawisku i promować w Internecie wartości oparte na wzajemnym szacunku i empatii.

Raport do pobrania na stronie www.fundacjawzgodziezesoba.pl

Więcej o kampanii na www.niehejtujemotywuje.pl

Ilona Adamska

Magister filozofii (specjalizacja etyka), absolwentka 3-letniego kursu doktoranckiego na UKSW w Warszawie. Prezes Fundacji „W zgodzie ze sobą” oraz Europejskiego Klubu Kobiet Biznesu. Wydawca i redaktor naczelna magazynów „Imperium Kobiet” i „Law Business Quality” oraz 6 portali lifestylowych. Autorka książek. Motywatorka. Prelegentka kobiecych konferencji.

Ekspertka ds. hejtu i przeciwdziałania mowie nienawiści. Organizatorka ogólnopolskiej kampanii społecznej pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa Sprawiedliwości NIE HEJTUJĘ-MOTYWUJĘ, której ambasadorami zostali m.in.: Weronika i Teresa Rosati, zespół Blue Cafe, Piotr Kupicha, Katarzyna Pakosińska, Katarzyna Miller, Krystian Wieczorek, Jasiek Mela, Daria Widawska, Maja Frykowska i inni.