Struktura wystąpienia – jak ją stworzyć i wykorzystać?

Z wystąpieniami jest jak z dobrą książką. Choć wyobrażamy sobie autora czy autorkę, na których spływa wena, oni biegną do biurka i piszą, piszą i piszą… aż napiszą, to prawda jest taka, że nie jest to takie proste. Kto, gdzie, z kim, kiedy i co z tego wyniknie i w którym momencie czytelniczka może się tego dowiedzieć już domyśleć, musi być przemyślane i zaplanowane. Jest to struktura wystąpienia. Bez niej pogubilibyśmy się jako czytelnicy w fabule, no i nie sądzę, że byłaby ona w stanie na tyle zaintrygować żeby czytać do końca. Struktura wystąpienia – jak ją stworzyć i wykorzystać?

Po co planować strukturę wystąpienia?

Wystąpienie, jak każdy inny przekaz (tekst, film, podcast) musi być ciekawe i przede wszystkim zrozumiałe dla odbiorców. Nawet jeśli jesteś jedną z tych szczęściar, które mają lekkość w mówieniu (mówi się, że „mają gadane”) i ludzie lubią Cię słuchać, to ten naturalny talent nie sprawdzi się jeśli chodzi o merytoryczne wystąpienie.
Być może pomyślisz: „Bzdura. U mnie się sprawdza improwizacja. Słuchają mnie”. Jeśli tak jest, to gratuluję Ci, bo to nie łatwa sztuka i mało komu to się udaje. Tylko zastanawiam się ile odbiorczyniom/odbiorcom zostanie w głowie.

Aby przyswajać wiedzę i móc ją sobie dobrze poukładać w głowie, nasz umysł potrzebuje struktur, związków przyczynowo-skutkowych i punktów odniesienia (np. historii, osobistych skojarzeń czy ciekawostek). O ile w wolnej wypowiedzi jesteś w stanie stworzyć raczej bezproblemowo punkty odniesienia, to z dobrym przedstawieniem związków przyczynowo-skutkowych może być ciężko, jeśli wypowiedź nie jest ujęta w zaplanowane, konkretne ramy.

Stwórz odbiorcy przesteń, w której będzie mógł się odnaleźć. Choćby ze względu na wartość, jaką sluchaczki/słuchacze mogą wynieść z Twojego wystąpienia, warto zadbać o przejrzystą i przemyślaną strukturę.

Struktura wystąpienia – jak ją stworzyć?

Główna zasada jest „stara jak świat”, bo stosowana od zawsze w przekazach mówionych, a nazwana i opisana już w czasach starożytnej Grecji: wstęp – rozwinięcie – zakończenie.
Ta metoda jest prosta, a zarazem wymagająca. Prosta, bo oczywista, ale też wymagająca, bo trzeba poświęcić jej czas i uwagę.

Dziś sposób przekazu i uwaga słuchaczy są zupełnie inne niż w starożyntości, więc do zasady „wstęp-rozwinięcie-zakończenie” nie musimy odnosić się dosłownie, jeśli chodzi o zawartość wystąpienia, czyli to, o czym mówimy. Warto tę zasadę potraktować jako zarys każdej struktury, jako podkładkę na której będziemy tworzyły teść wystąpienia.

To Ty decydujesz jaki będzie Twój wstęp. Jeśli chcesz, możesz zacząć od podumowania lub argumentów, zamiast klasycznego wprowadzenia w temat. Na zakończenie, zamiast podsumowania, możesz opowiedzieć historię… itd. Ty decydujesz! Ważne jest żebyś sama dla siebie (a w tym dla odbiorców) dobrze przemyślała, co powiesz na początku, co umieścisz w środku i jak rozwiniesz temat wystąpienia, a także w jaki sposób je zakończysz.

Rozpisz sobie tematy, które chcesz poruszuć i ułóż je w ciekawą całość. Przy dłuższych formach wideo, dobrze jest powiedzieć na początku jaki jest plan wystąpienia. Informując o kolejności pinktów wystąpienia, dajesz odbiorcom możliwość orientowania w czasie wystąpienia na jakim etapie jesteśmy. To też jest tak, jak w książce. Zaglądamy do spisu treści żeby się zorientować, co i kiedy nas czeka podczas lektury.

Od rolki do webinaru

Każdy format wideo rządzi się swoimi specyficznymi regułami, ale w każdym z nich trzymaj się również zasady „wstęp-rozwinięcie-zakończenie”. Zanim zabierzesz się za tworzenie któregokolwiek z nich, warto jest się dobrze przyjrzeć zasadom ich tworzenia. Nie dlatego, że nie wolno Ci robić po swojemu. Wręcz przeciwnie, namawiam Cię żebyś robiła to po swojemu. Żeby jednak skomponować odjechany młodzieżowy kawałek na różowych elektycznych skrzypcach, trzeba znać ten instrument i umieć dobrze na nim grać. Muzykę i sam instrument musisz poznać od podstaw, aby móc stworzyć cokolwiek po swojemu.

Tylko nie daj się zwieść złudnemu myśleniu, że krótkie wystąpienie (np. rolka) nie wymaga struktury. Im krótszy format, tym bardziej widoczny bywa jej brak.
Gdybym miał przemawiać dwie godziny, na przygotowanie potrzebuję 5 minut, jeżeli będę przemawiał 5 minut, na przygotowanie potrzebuję dwóch godziny
Winston Churchill

Oto, jak wygląda przykładowa struktura nagrania merytorycznego:

1. Powitanie.
2. Przedstawienie tematu i struktury wystąpienia.
3. Przedstawienie siebie: jak się nazywasz, kim jesteś, dlaczego prowadzisz to spotkanie.
4. Treść wystąpienia (wypunktuj zagadnienia, pamiętaj o ciekawych historiach, faktach, statystykach).
5. Podsumowanie.
6. Zachęcenie do współpracy lub obserwacji Twoich działań, kupna produktu (linki, oferty).
7. Podziękowanie i pożegnanie.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że teraz struktura wystąpienia nie będzie stanowiła już dla Ciebie żadnych przeszkód i będziesz ją z chęcią przygotowywać. Trzymam kciuki za Twoje nagrania materiałów wideo!